indian polity рд▓ेрдмрд▓ों рд╡ाрд▓े рд╕ंрджेрд╢ рджिрдЦाрдП рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं. рд╕рднी рд╕ंрджेрд╢ рджिрдЦाрдПं
indian polity рд▓ेрдмрд▓ों рд╡ाрд▓े рд╕ंрджेрд╢ рджिрдЦाрдП рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं. рд╕рднी рд╕ंрджेрд╢ рджिрдЦाрдПं

рд╢ुрдХ्рд░рд╡ाрд░, 25 рдирд╡ंрдмрд░ 2022

рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ, рдЧैрд░ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ, рдЕрд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ, рд╕ंрд╡िрдзिрдХ рдФрд░ рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдиिрдХाрдп

рд╕ंрд╕्рдеाрдПं

рд╣ाрдИ рдХोрд░्рдЯ рдХे рд╕ेрд╡ाрдиिрд╡ृрдд्рдд рдоुрдЦ्рдп рди्рдпाрдпाрдзीрд╢ рдЛрддुрд░ाрдЬ рдЕрд╡рд╕्рдеी рдХो 22 рд╡ें рд╡िрдзि рдЖрдпोрдЧ рдХा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдмрдиाрдпा рдЧрдпा। рд╣рд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╕ुрдзाрд░ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै, рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд╡िрдзि рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╡िрдзि рдЖрдпोрдЧ рд╣ै। рдЬिрд╕рдХा рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░्рдп рдХाрдиूрдиी рд╕ुрдзाрд░ рдХे рд▓िрдП рдХाрдо рдХрд░рдиा рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рджेрдиा рд╣ै।
рд▓ेрдХिрди рд╡िрдзि рдЖрдпोрдЧ рдиा рддो рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдиिрдХाрдп рд╣ै, рдФрд░ рдиा рд╣ी рд╡ैрдзाрдиिрдХ рдиिрдХाрдп рд╣ै, рдпрд╣ рдПрдХ рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдиिрдХाрдп рд╣ै।
рдпрд╣ рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдиिрдХाрдп рдХ्рдпा рд╣ै?
рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХो рдХिрддрдиे рдк्рд░рдХाрд░ рдоें рдмांрдЯा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै? рдЬрд╣ां рд╣рдо рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдмाрдд рдХрд░рддे рд╣ैं।

рд╕ंрд╕्рдеाрдПं (institution) рддीрди рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ैं।
рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ (constitutional)
рдЕрд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ (unconstitutional) рддрдеा
рдЧैрд░ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ (extra constitutional)

рд╕ाрдоाрди्рдп рд░ूрдк рд╕े рд╕рдордЭा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдХि рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд╡рд╣ рдиिрдХाрдп рд╣ै, рдЬो рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдХिрд╕ рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рд╣ै। рдЬैрд╕े рд╡िрдд्рдд рдЖрдпोрдЧ (рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 280) рдФрд░ рдЪुрдиाрд╡ рдЖрдпोрдЧ (рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 324) рдФрд░ рд╕ंрдШ рд▓ोрдХ рд╕ेрд╡ा рдЖрдпोрдЧ (рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 315) рдЗрдд्рдпाрджि।
рдЗрд╕рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рдЕрд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдиिрдХाрдп рд╡рд╣ рд╣ैं। рдЬो рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рддो рдирд╣ीं рд╣ैं। рдХिंрддु рд╕ाрде рд╣ी рдпрд╣ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЙрд▓्рд▓ंрдШрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЬैрд╕े рдЖрддंрдХрд╡ाрджी рд╕ंрдЧрдарди, рдирдХ्рд╕рд▓рд╡ाрджी рд╕ंрдЧрдарди рдЖрджि।
рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдиिрдХाрдпों рдХी рдПрдХ рдЕрди्рдп рд╢्рд░ेрдгी рдЧैрд░ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдиिрдХाрдп рд╣ै। рдпрд╣ рднी рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рд╡рд░्рдгिрдд рдирд╣ीं рд╣ैं। рдпрд╣ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХो рд▓ाрдЧू рдХрд░рдиे рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╣ोрддे рд╣ैं। рдФрд░ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рд╕ंрдЧрдд рд╣ैं। рдПрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╕े рдЖрдк рд╕рдордЭें рдЬिрд╕ рд╡िрдзि рдЖрдпोрдЧ рдХि рд╣рдо рдкूрд░्рд╡ рдоें рдмाрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рд╡рд╣ рднी рдЗрд╕ी рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЖрддा рд╣ै। рдХिंрддु рдЙрд╕े рдХाрд░्рдпрдХाрд░िрдгी рдиिрдХाрдп рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै। рдРрд╕ा рдЗрд╕рд▓िрдП рдХ्рдпोंрдХि рдЧैрд░ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдиिрдХाрдп рдХो рджो рднाрдЧों рдоें рдмांрдЯा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै-
рдХाрд░्рдпрдХाрд░िрдгी рд╕ंрд╕्рдеा (executive body) рдФрд░
рд╕ंрд╡िрдзिрдХ рд╕ंрд╕्рдеा (statutory body) рдЕрдерд╡ा рдХाрдиूрдиी рд╕ंрд╕्рдеा (legal body)
рдХाрд░्рдпрдХाрд░िрдгी рд╕ंрд╕्рдеा рд╡рд╣ рд╣ै, рдЬो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдкрд░ рдмрдиाрдИ рдЬाрддी рд╣ै। рдЬैрд╕े рдиीрддि рдЖрдпोрдЧ рдФрд░ рд╡िрдзि рдЖрдпोрдЧ рдЖрджि।
рдпрд╣ рдХाрд░्рдпрдХाрд░िрдгी рд╕ंрд╕्рдеाрдПं рд╣ैं рдЗрди्рд╣ें рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рдиिрд░्рдоिрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдФрд░ рдпрд╣ рдЗрд╕рдХे рд╣ी рдк्рд░рддि рдЬрд╡ाрдмрджेрд╣ी рд╣ोрддी рд╣ैं।

рд╡рд╣ीं рдпрджि рд╕ंрд╡िрдзिрдХ рд╕ंрд╕्рдеा рдЕрдерд╡ा рдХाрдиूрдиी рд╕ंрд╕्рдеा рдХो рджेрдЦा рдЬाрдП рддो рдЬो рд╕ंрд╕्рдеा рд╕ंрд╕рдж рдж्рд╡ाрд░ा рдпा рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдоें рд╡िрдзाрдирдоंрдбрд▓ों рдж्рд╡ाрд░ा рдХाрдиूрди рдкाрд░िрдд рдХрд░ рдмрдирддे рд╣ैं। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП рд╕ंрд╕рдж рдиे рдХाрдиूрди рдкाрд░िрдд рдХिрдпा “рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрдирд╡ рдЕрдзिрдХाрд░ рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдЕрдзिрдиिрдпрдо” 1992 рддрдм рдЗрд╕ी рдЖрдзाрд░ рдкрд░ 1993 рдоें “рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдоाрдирд╡ рдЕрдзिрдХाрд░ рдЖрдпोрдЧ” рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЧрдпा। рдаीрдХ рдРрд╕े рд╣ी “рд╕ूрдЪрдиा рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдЕрдзिрдиिрдпрдо” рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдП “рд╕ूрдЪрдиा рдЖрдпोрдЧ” рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЧрдпा।
рдЕрддः рдпрд╣ рджोрдиों рдЖрдпोрдЧ рд╕ंрд╡िрдзिрдХ рдиिрдХाрдп рд╣ैं рдпा рдХाрдиूрдиी рдиिрдХाрдп рд╣ैं।।

рдмुрдзрд╡ाрд░, 12 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 2022

Union of state & Federation of state рдоें рдЕंрддрд░?

рднाрд░рдд рдХे рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдоूрд▓ рд▓ेрдЦрди рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж -1 рдоें “рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рд╕ंрдШ” рдХो рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें “Union of state” рд▓िрдЦрддा рд╣ै। “Federation of state” рдирд╣ीं। рдЬрдмрдХि рдЕрдоेрд░िрдХा рджुрдиिрдпा рдХा рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓ा рд▓िрдЦिрдд рд╕ंрд╡िрдзाрди рдЕрдоेрд░िрдХा рдХो “Federation of state” рдмрддाрддा рд╣ै।

“рдлेрдбрд░ेрд╢рди” рдФрд░ “рдпूрдиिрдпрди” рдЗрди рджोрдиों рдоें рдЬिрди рдХा рд╣िंрджी рдЕрдиुрд╡ाрдж “рд╕ंрдШ” рд╣ी рд╣ै рдоें рдЕंрддрд░ рднाрд░рдд рдФрд░ рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд╕ंрдШ рдоें рдЕंрддрд░ рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

рдЕрдоेрд░िрдХा рдХी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХे рдмाрдж 13 рд░ाрдЬ्рдпों рдиे рдоिрд▓рдХрд░ рдПрдХ рд╕ंрдШ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा। рдпрд╣ां рд░ाрдЬ्рдпों рдиे рд╕ंрдШ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा рд╣ै। рдЕрд░्рдеाрдд 13 рд░ाрдЬ्рдп рдЖрдкрд╕ рдоें рд╕ंрдЧрдаिрдд рд╣ुрдП рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдХुрдЫ рд╢рдХ्рддिрдпां рд╕ौंрдкрдХрд░ рдПрдХ рд╕ंрдШ рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा рдЬो рдЕрдоेрд░िрдХा рд╣ुрдЖ। рдЖрдк рдЕрдоेрд░िрдХा рдХे рд░ाрдЬ्рдпों рдХी рд╕्рд╡ाрдпрдд्рддा рд╕े рдЕрдиुрдоाрди рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ां рдкрд░ рджोрд╣рд░ी рдиाрдЧрд░िрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै, рдЕрд░्рдеाрдд рд╣рд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдЕрд▓рдЧ рдиाрдЧрд░िрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै, рдФрд░ рджेрд╢ рдХी рдиाрдЧрд░िрдХрддा рддो рд╣ोрддी рд╣ी рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рд╡рд╣ां рд╣рд░ рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдкрдиे рдЕрдкрдиे рдЭंрдбे рд░рдЦрддा рд╣ै, рдЗрдд्рдпाрджि।

рдЕрдоेрд░िрдХा рд╕ंрдШ рдХो рд╢рдХ्рддि рдирд╣ीं рд╣ै, рдХि рд╡рд╣ рд░ाрдЬ्рдпों рдХा рд╡िрдиाрд╢ рдпा рдкुрдирд░्рдЧрдарди рдХрд░ рд╕рдХे। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдоेрд░िрдХा рдХो “рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд░ाрдЬ्рдпों рдХा рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╕ंрдШ рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै”

рд╡рд╣ीं рднाрд░рдд рдЕрдкрдиे рдЖрдкрдХो рдкрд╣рд▓े рд╕ंрдШ рдоाрдирддा рд╣ै, рдФрд░ рддрдд्рдкрд╢्рдЪाрдд рд░ाрдЬ्рдпों рдХो рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдмांрдЯрддा рд╣ै। 

рдЬрд╣ां рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рд░ाрдЬ्рдп рдЕрдкрдиी рдХुрдЫ рд╢рдХ्рддिрдпां рд╕ंрдШ рдХो рд╕ौंрдкрддे рд╣ैं, рд╡рд╣ीं рднाрд░рдд рдоें рд╕ंрдШ рд░ाрдЬ्рдпों рдХो рд╢рдХ्рддिрдпां рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рднाрд░рдд рдоें рдПрдХ рд╣ी рдиाрдЧрд░िрдХрддा рд╣ै рдФрд░ рд░ाрдЬ्рдпों рдХो рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рдЭंрдбे рдХी рдЕрдиुрдорддि рдирд╣ीं рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рднाрд░рдд рдХो “рд╡िрдиाрд╢ी рд░ाрдЬ्рдпों рдХा рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╕ंрдШ” рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै। рдЬрдмрдХि рдЕрдоेрд░िрдХा “рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд░ाрдЬ्рдпों рдХा рдЕрд╡िрдиाрд╢ी рд╕ंрдЧ” рд╣ै рднाрд░рдд рдоें рд╡िрдиाрд╢ी рд░ाрдЬ्рдпों рд╕े рддाрдд्рдкрд░्рдп рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдкुрдирд░्рдЧрдарди рд╕े рд╣ैं। рдЬिрд╕рдоें рд╕ंрд╕рдж рдХो рд╢рдХ्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै рдХी рд╡рд╣ рд░ाрдЬ्рдпों рдХी рд╕ीрдоाрдПं, рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓, рдиाрдоों рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै, рдФрд░ рдирдП рд░ाрдЬ्рдпों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рднी рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╢рдХ्рддि рд╕ंрд╕рдж рдХो рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж -3 рдХे рддрд╣рдд рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै। рдЕрддः рднाрд░рдд рдиे, рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдоिрдд рд╕ंрдШ  “Federation of state” рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░ рд╕ंрдШ рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдоिрдд рд░ाрдЬ्рдп “Union of state” рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдкрдиे рдЖрдкрдХो рдмрддाрдпा рд╣ै ।

рд╢рдиिрд╡ाрд░, 8 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 2022

рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж | рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ vs рднाрдЬрдкा

рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж

рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХिрд╕ी рднी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рдЕрдкрдиे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рд▓िрдП рдЕंрддिрдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╣ै। рдЬिрд╕рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рдиाрдЧрд░िрдХों рдоें рд╕рдоाрдирддा рд▓ाрдиे рд╕े рд╣ै। рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХो рдЖрдк рдЗрд╕ рдЖрд▓ेрдЦ [ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдФрд░ рдкूंрдЬीрд╡ाрджी | рдоाрд░्рдХ्рд╕рд╡ाрдж рдоें рд╕рдордЭ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рдоोрдЯे рддौрд░ рдкрд░ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд╡ंрдЪिрддों рдХो рд╕рдоाрдЬ рдоें рдмрд░ाрдмрд░ी рдХा рджрд░्рдЬा рджिрд▓ाрдиे рдХा рд╕िрдж्рдзांрдд рд╣ै। рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХी рджिрд╢ा рдоें рдХрдИ рдХाрд░्рдп рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рд╕े рд╣ी рдЖрд░ंрдн рдХिрдП рдЧрдП рдЬैрд╕े рдмैंрдХों рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг, рдЬрдоींрджाрд░ рдк्рд░рдеा рдХे рдЕंрдд рдХे рд▓िрдП рдХाрдиूрди, рднूрдоि рд╕ुрдзाрд░ рдХाрдиूрди рдЬिрд╕рдоें рдЬो рдЬрдоीрди рдХे рдмрдб़े рднाрдЧ рдЬрдоीрджाрд░ों рдиे рдЕрдкрдиे рдХрдм्рдЬे рдоें рдХिрдП рдеे। рд╡рд╣ рдмрдб़ी рдЬрдоीрди рдХे рднाрдЧ рдЙрдирдХी рд╕ंрдкрдд्рддि рд╣ो рдЧрдИ рдеी, рдЬिрд╕рдХे рдЪрд▓рддे рдЬो рдЕрди्рдп рд▓ोрдЧ рдеे, рд╡े рдЬрдоीрджाрд░ों рдХे рдпрд╣ां рдХेрд╡рд▓ рдордЬрджूрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрд░्рдп рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рдЗрд╕рд╕े рдмेрдЧाрд░ी, рдордЬрджूрд░ी рдФрд░ рднीрд╖рдг рдЧрд░ीрдмी, рдЕрд╕рдоाрдирддा рдФрд░ рдЕрди्рдпाрдп рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рдмрдиी рд░рд╣рддी рдеी। 

рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдпрд╣ी рдХाрд░्рдп рдХिрдпा рдЧрдпा। рдЙрди рдЬрдоींрджाрд░ों рд╕े рдЬрдоीрди рдЫीрдирдХрд░ рдХिрд╕ाрдиों рдоें рдмांрдЯ рджी рдЧрдИ, рдФрд░ рдЬрдоीрджाрд░ी рдк्рд░рдеा рдХा рднी рдЕंрдд рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। рдпрд╣ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╡िрдЪाрд░ рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдХाрд░्рдп рд╣ै। рдЬрд╣ां рд╕ंрд╕ाрдзрди рдХो рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╣рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рдоें рдмрд░ाрдмрд░ рдмांрдЯ рджिрдпा рдЧрдпा рдФрд░ рдЬрдоीрджाрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХी рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдЙрд╕ рдмрдб़े рдЬрдоीрди рдХे рднाрдЧ рдХो рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХी рдЧрдИ рдоेрд╣рдирдд рдорд╢рдХ्рдХрдд рдХो рдорд╣рдд्рд╡ рдирд╣ीं рджिрдпा рдЧрдпा рддрдеा рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХा рд╕рдоाрдЬीрдХрд░рдг рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा।

рдпрд╣ рдХрджрдо рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХे рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд╣ैं, рдРрд╕ा рдЗрд╕рд▓िрдП рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╕рднी рддрдмрдХे рдХे рд▓ोрдЧ рдЧрд░ीрдм, рдЕрдоीрд░, рдордз्рдпрдо рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╕рд░рдХाрд░ рдЬो рд╕рдмрдХी рд╣ै, рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ै। рд╡рд╣ рд╕рд░рдХाрд░ рдХृрд╖ि рдХी рд╕ाрд░ी рдЬрдоीрди рдХो рдЬो рдЬрдоीрджाрд░ рдХे рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдоें рдеी, рдЙрд╕े рдЫीрди рд▓ेрддी рд╣ै рдФрд░ рдХिрд╕ाрдиों рдоें рдмрд░ाрдмрд░ рдмांрдЯ рджेрддी рд╣ैं, рдпрд╣ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд╣ै। 

 рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╡िрдЪाрд░ рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдпрд╣ рднी рд╣ै, рдХि рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд╕ंрдкूрд░्рдг рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдкрд░ рдпा рддो рд╕ीрдзे рдЬрдирддा рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╣ो, рдпा рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдХा, рдХिंрддु рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХा рдкूрд░्рдг рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।

рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХे рд╢ाрд╕рди рд╕े рд╣ी рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рднी рдкрдирдкрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рдиिрдЬी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдиे рдмрдб़े-рдмрдб़े рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рднाрд░рдд рдХे рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХो рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХी рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХो рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рджेрдЦा рдЧрдпा рд╣ै।

  рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै, рдХि рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХा рдЕрдзिрдХ рдЭुрдХाрд╡ рдеा, рдХि рджेрд╢ рдХी рддрдоाрдо рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдХिрдпा рдЬाрдП рдФрд░ рдкूрдЬीрдкрддिрдпों рдХो рд╣ाрд╡ी рдиा рд╣ोрдиे рджिрдпा рдЬाрдП। рдЕрдерд╡ा рд╕рд░рдХाрд░ рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХो рдЕрдкрдиे рд╣ाрде рдоें рд░рдЦे, рдФрд░ рддрдм рдЬрдирддा рдХो рдПрдХ рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдЙрд╕рдХा рд▓ाрдн рдоिрд▓рддा рд░рд╣े, рдПрдХ рд╕рдоाрди рдиीрддिрдпों рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЬो рдХि рд╕рд░рдХाрд░ рддрдп рдХрд░ेрдЧी। рдФрд░ рдЗрд╕рд▓िрдП рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХी рдУрд░ рд╕े рднाрдЬрдкा рдХी рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕рд░рдХाрд░ рдкрд░ рд▓рдЧाрддाрд░ рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧाрдП рдЬाрддे рд╣ैं, рдХि рднाрдЬрдкा рдиे рджेрд╢ рдоें рддрдоाрдо рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХा рдЬैрд╕े рд░ेрд▓рд╡े, рд╕ंрдЪाрд░, рдПрдпрд░ рд╕рд░्рд╡िрд╕ рдЖрджि рдХा рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯाрдЗрдЬेрд╢рди рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рдЕрдерд╡ा рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдпों рдХो рд╕ौंрдк рджिрдпा рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдиिрдЬीрдХрд░рдг рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрдХрд░рдг рдпा рд╕рд░рдХाрд░ीрдХрд░рдг рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХा рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯाрдЗрдЬेрд╢рди рдФрд░ рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдЕрдзिрдХ рдмрдв़рддा рджिрдЦ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЬिрд╕рд╕े рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╡िрдЪाрд░ рдХो рдЦрддрд░ा рд╣ै।

рдпрд╣ рд╕рдд्рдп рд╣ै, рдХि рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдоें рдЦрддрд░ा рд╣ोрддा рд╣ै, рдХрд╣ीं рдкूрдЬीрдкрддिрдпों рдХा рдПрдХाрдзिрдХाрд░ рдиा рд╣ो рдЬाрдП рдФрд░ рд╡े рдордирдоाрдиी рдХрд░рдиे рд▓рдЧेंрдЧे। рд▓ेрдХिрди рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдЖрдЬाрджी рдХे рдмाрдж рд╕े рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рдХे рдХाрд▓ рдоें рднी рдкрдирдкрддा рд░рд╣ा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдХांрдЧ्рд░ेрд╕ рд╕рд░рдХाрд░ рднी рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХो рд╕рдордЭрддी рдеी। рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддी рдеी рдХि рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХि рдпूрд░ोрдкीрдп рд╕िрдж्рдзांрдд рдХे рд╕ाрде рдЪрд▓рдХрд░ рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХो рдкूрд░्рдгрддा рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рдмрдЬाрдП рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ाрдорди्рдЬрд╕्рдп рд╕े рддीрд╡्рд░ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдЪрд▓рддे рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХो рдЕрдзिрдХ рддीрд╡्рд░рддा рд╕े рд╣ाрд╕िрд▓ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।

рдЖрдк рдЗрд╕े рдРрд╕े рд╕рдордЭे рдХी рдиिрдЬीрдХрд░рдг рдиे рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХी рдУрд░ рднी рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рд╣ै। рд╣рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा, рдХि рдиिрдЬी рд╡्рдпाрдкाрд░ рдоें рдХाрд░्рдп рд╕рд░рдХाрд░ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЕрдзिрдХ рддीрд╡्рд░рддा рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд╕े рдпрджि рдХिрд╕ी рдкूंрдЬीрдкрддि рд╡्рдпाрдкाрд░ी рдиे рдЬो рд╕ंрдЪाрд░ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХंрдкрдиी рдХा рдоाрд▓िрдХ рд╣ै, рдиे рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕ंрдЪाрд░ рдХी рдХंрдкрдиिрдпों рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЕрдзिрдХ рддीрд╡्рд░рддा рд╕े рдФрд░ рджेрд╢ рдХे рджूрд░рд╕्рде рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдХो рд╕ंрдЪाрд░ рд╕े рдЬोрдб़ рдкाрдиे рдоें рд╕рдлрд▓рддा рд╣ाрд╕िрд▓ рдХी рд╣ै। рдЬрд╣ां рд╕рд░рдХाрд░ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╕ंрдЪाрд░ рд╕ेрд╡ा рдЖрдЬ рддрдХ рдкрд╣ुंрдЪ рд╣ी рдирд╣ीं рд╕рдХी рдеी। рдХ्рдпोंрдХि рдкूंрдЬीрдкрддि рдиे рдмाрдЬाрд░ рдоें рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा рдХे рдЪрд▓рддे рдЕрдзिрдХ рдоेрд╣рдирдд рд╕े рдХाрд░्рдп рдХिрдпा рдФрд░ рджूрд░-рджूрд░ рддрдХ рд╕ंрдЪाрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╕्рдеाрдкिрдд рдХी рдпрд╣ рднी рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХी рджिрд╢ा рдоें рдПрдХ рдХрджрдо рд╣ै। рдЬрд╣ां рд╢рд╣рд░ рдХे рд▓ोрдЧ рдЬो рд╕ंрдЪाрд░ рддрдеा рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рдХा рдЙрдкрднोрдЧ рдХрд░рддे рд╣ैं, рд▓ेрдХिрди рджूрд░ рд╡िрд╖рдо рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдпुрдХ्рдд рдЧांрд╡ рдХे рд▓ोрдЧ рдЗрд╕ рд╕ुрд╡िрдзा рдХा рдЙрдкрднोрдЧ рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे। рд╕рд░рдХाрд░ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдУं рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЕрдм рддрдХ рдЙрди рдЧांрд╡ рдоें рд╕ंрдЪाрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдирд╣ीं рдкрд╣ुंрдЪ рд╕рдХी рдеी। рдЕрдм рд╡рд╣ां рд╕ंрдЪाрд░ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рд╣ै, рдЗрд╕ рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдЧांрд╡ рдФрд░ рджूрд░рд╕्рде рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧ рдФрд░ рд╢рд╣рд░ों рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧों рдХो рд╕ंрдЪाрд░ рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рд╕рдоाрди рд╕ुрд╡िрдзा рдоिрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै। рдЕрд░्рдеाрдд рд╕рдоाрдирддा рдЖрдИ рд╣ै, рдФрд░ рд╕рдоाрдирддा рд▓ाрдиे рдХा рд╡िрдЪाрд░ рд╣ी рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд▓ाрдпा рдЧрдпा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдпрд╣ рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдХाрд░्рдпो рдХो рддो рддीрд╡्рд░ рдХрд░ рд╣ी рд╕рдХрддी рд╣ै, рд╕ाрде рд╣ी рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХी рджिрд╢ा рдоें рднी рдЖрдЧे рдмреЭ рд╕рдХрддी рд╣ै।

рдпрд╣ рдоाрдирдиा рд╣ोрдЧा, рдХि рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХे рд╣ाрде рдоें рд╡िрдХाрд╕ рдХी рдЧрддि рддीрд╡्рд░ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдмрдЬाрдп рд╕рд░рдХाрд░ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдУं рдоें рд╣ो рд░рд╣ी рд╡िрдХाрд╕ рдХी рдЧрддि рд╕े। рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЖрдЬ рдпुрд╡ाрдУं рд╕े рд╕्рдЯाрд░्рдЯрдЕрдк рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдЗрдиिрд╢िрдПрдЯिрд╡ рдХो рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै।

 рдХिंрддु рд╕ाрде рд╣ी рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдпрд╣ рдз्рдпाрди рд░рдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП, рдХि рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХी рдордирдоाрдиी рдЖрд░рдо्рдн рдиा рд╣ो рдЬाрдП, рдФрд░ рдЦ्рдпाрд▓ рд░рдЦрдиा рд╣ोрдЧा, рдХि рдХрд╣ीं рд╕рдоाрдЬ рдоें рдРрд╕ा рднी рд╡рд░्рдЧ рд╣ो рдЬिрд╕рдХा рдЬीрд╡рди рд╕्рддрд░ рдЗрддрдиा рдиिрдо्рди рд╣ै। рддрдеा рдЖрдп рдЗрддрдиी рдХрдо рд╣ै, рдХि рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рднी рд╕ेрд╡ा рдХा рд▓ाрдн рдирд╣ीं рдЙрдаा рдкा рд░рд╣ा рд╣ै।।

рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХे рдЪрд░рдо рдкрд░ рд╣ोрдиे рдХे рдиुрдХрд╕ाрди рд╣рдо рдЕрдЧрд▓े рдЖрд▓ेрдЦ рдоें рджेрдЦेंрдЧे….

рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдФрд░ рдкूंрдЬीрд╡ाрджी | рдоाрд░्рдХ्рд╕рд╡ाрдж

рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╕рдоाрдирддा рдХे рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХा рд╕िрдж्рдзांрдд рд╣ै। рдЗрд╕े рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдкрд░िрднाрд╖िрдд рддो рдирд╣ीं рд▓ेрдХिрди рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдордЬрджूрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХो рдЕрдкрдиा рдЖрдзाрд░ рдоाрдирдХрд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдмрд░ाрдмрд░ी рдХे рд▓िрдП рдПрдХ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХा рдЖंрджोрд▓рди рд░рд╣ा рд╣ै। рдХ्рдпोंрдХि рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдордЬрджूрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХो рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧ рдоाрдирддा рд╣ै। рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХा рдЕंрддिрдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╕рдоाрдЬ рдХो рд╡рд░्рдЧ рд░рд╣िрдд рдХрд░рдиा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдоाрд░्рдХ्рд╕ рдиे рдХрд╣ा “рджुрдиिрдпा рдХे рдордЬрджूрд░ рдПрдХ рд╣ो рдЬाрдУ”

рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा 19рд╡ीं рд╕рджी рдоें рдпूрд░ोрдк рдХे рджेрд╢ों рдоें рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдЗंрдЧ्рд▓ैंрдб, рдл्рд░ांрд╕ рдФрд░ рдЬрд░्рдордиी рдЬैрд╕े рджेрд╢ों рдоें рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╣ोрдиे рд▓рдЧी। рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рджрд░рдЕрд╕рд▓ рд╡рд╣ां рдХे рд╕рдоाрдЬ рдФрд░ рдЙрди рджेрд╢ों рдоें рдФрдж्рдпोрдЧिрдХрд░рдг рдХी рддेрдЬ рд╡िрдХाрд╕ рдЧрддि рдХा рдкрд░िрдгाрдо рдеा। рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХे рдЬрди्рдо рдиे рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЕрди्рдп рд╡рд░्рдЧों рдХो рдмрд╣ुрдд рдиीрдЪे рдЧिрд░ा рджिрдпा рдФрд░ рдЙрдирдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХा рд╡िрдЪाрд░ рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╣ो рдЧрдпा।

рд╕рдоाрдЬ рдЬो рдкूрд░्рд╡ рд╕े рд╡्рдпрдХ्рддिрд╡ाрдж рдкрд░ рдЪрд▓ рд░рд╣ा рдеा। рдЕрд░्рдеाрдд рд╣рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрдиे рдЙрдд्рдеाрди рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиी рдХ्рд╖рдорддा рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै, рдФрд░ рдЖрдЧे рдмрдв़рддा рд╣ै। рдХिंрддु рдФрдж्рдпोрдЧिрдХीрдХрд░рдг рдХे рдмाрдж рдпрд╣ рдмрдб़े рдЕंрддрд░ рдХा рдХाрд░рдг рд╣ो рдЧрдпा। рд╕рдоाрдЬ рдоें рдПрдХ рд╡рд░्рдЧ рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХा рдмрд╣ुрдд рдКंрдЪा рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЧрдпा рддрдеा рдПрдХ рдЕрди्рдп рд╡рд░्рдЧ рдЬो рдиिрдо्рди рд╡рд░्рдЧ рдХрд╣рд▓ाрдпा рдпा рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧ। 

рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджिрдпों рдиे рдордЬрджूрд░ рд╡рд░्рдЧ рдХो рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧ рдХрд╣ा рдФрд░ рдЙрдирд╕े рдЕрдкीрд▓ рдХी рдХि рд╡े рдПрдХ рд╣ो рдЬाрдПं।

рдпूं рднी рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдХि рдЙрди्рдиीрд╕рд╡ीं рд╕рджी рдХे рдЖрд░ंрдн рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╡рд╣ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рд╣ै, рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддिрд╡ाрдж рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рддे рдФрд░ рджुрдиिрдпा рдХे рдпा рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд╕рднी рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХो рд╕рднी рдоें рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рд╡िрддрд░рдг рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдРрд╕ा рдоाрдирддे। 

рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХे рд╡िрд░ोрдзी рд╣ैं। рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╕िрдж्рдзांрдд рдХा рдПрдХ рдоुрдЦ्рдп рд╡िрд░ोрдз рд╣ै, рдХि рд╡рд╣ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдиिрдЬी рд╕ंрдкрдд्рддि рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЙрд╕ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡े рдЪाрд╣рддे рд╣ैं, рдХि рд░ाрдЬ्рдп рдХी рд╕ंрдкूрд░्рдг рдзрди рд╕ंрдкрдд्рддि рдХा рд╕्рд╡ाрдоिрдд्рд╡ рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рд╡िрд╡рд░рдг рдпा рддो рд╕ीрдзे рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╣ाрдеों рдоें рд░рд╣े рдпा рд░ाрдЬ्рдп рдХे рд╣ाрдеों рдоें।।

рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрджी рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рд╣ी рдоाрд░्рдХ्рд╕рд╡ाрдж рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ै। рдХाрд░्рд▓ рдоाрд░्рдХ्рд╕ рдПрдХ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╡िрдЪाрд░рдХ рдеे। рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрдж рдХो рдЗрд╕ рдЖрд▓ेрдЦ рдоें рдЬाрдиे… рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрдж рдХा рд╡िрдЪाрд░ | рдоाрд░्рдХ्рд╕рд╡ाрдж

рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж | рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк

рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж

рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд╡рд╣ рд╡िрдЪाрд░ рд╣ै। рдЬिрд╕рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╡िрдЪाрд░ рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рддो рд╣ै рд╣ी, рдХिंрддु рд╕ाрде рд╣ी рдкूंрдЬीрд╡ाрджी рд╡िрдЪाрд░ рдХो рднी рд╕्рдеाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै। рдЕрд░्рдеाрдд рд╕рдоाрдЬ рдоें рдзрдирд╡ाрди рд╡рд░्рдЧ рдХो рднी рд╕्рдеाрди рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЬрдмрдХि рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдЗрд╕рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХा рдЕंрддिрдо рд▓рдХ्рд╖्рдп рд╕рдоाрдЬ рдХो рд╡рд░्рдЧ рд░рд╣िрдд рдмрдиाрдиा рд╣ै рдЬрд╣ां рд╕рднी рдмрд░ाрдмрд░ рд╣ो।

рд▓ेрдХिрди рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡рд░ूрдк рдпрд╣ी рд╣ै। рдЬрд╣ां рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХो рдЙрди्рдирддि рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ै। рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рднी рдЕрдкрдиी рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХो рдЬिрди рдкрд░ рдЙрд╕рдХा рдиिрдпंрдд्рд░рдг рд╣ै, рдЖрдЧे рдмрдв़ाрддी рд╣ै। рдФрд░ рдпрд╣ рд╕рд░рдХाрд░ рдФрд░ рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рд╕े рдФрд░ рдХाрд░्рдпों рдоें рдЙрдирдХे рд╕ाрдорди्рдЬрд╕्рдп рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХी рдзाрд░рдгा рдкрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддा рд╣ै।

рднाрд░рдд рдХे рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡рдиा рдоें 42 рд╡ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди 1976 рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЬिрд╕े рдоिрдиी рдХॉрди्рд╕्рдЯिрдЯ्рдпूрд╢рди рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд╢рдм्рдж рдЬोрдб़ा рдЧрдпा рдеा। рднाрд░рдд рдХा рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд╕рджैрд╡ рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕्рд╡рд░ुрдк рдХो рд▓िрдП рд░рд╣ा। рдЬрд╣ां рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрджी рд╡िрдЪाрд░ рдХे рддрд╣рдд рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧ рдХो рдорд╣рдд्рд╡ рджिрдпा рдЧрдпा। рд╡рд╣ीं рдкूंрдЬीрд╡ाрджी рд╡рд░्рдЧ рдХो рднी рдЙрдирдХी рдЙрди्рдирддि рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा। рд╡ंрдЪिрдд рдХो рдмрд░ाрдмрд░ी рддрдХ рд▓ाрдиे рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдЖрд░ंрдн рд╣ुрдП рдХिंрддु рдпрд╣ рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХा рд╡िрдиाрд╢ рдХрд░ рдРрд╕ा рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा, рдмрд▓्рдХि рджोрдиों рдХो рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд░ूрдк рд╕े рдмрдв़рдиे рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХिрдП рдЧрдП। рд╡рд╣ीं рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧ рдХो рд╡िрд╢ेрд╖ рддौрд░ рд╕े рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпाрд╕ рдЖрд░ंрдн рд╣ुрдП рдЬैрд╕े рдЖрд░рдХ्рд╖рдг рдЖрджि рдЕрдиेрдХ рд╕рд░рдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдПं рдЬिрдирдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧ рдХो рдмрд░ाрдмрд░ी рддрдХ рд▓ाрдиा рд╣ोрддा рд╣ै।

рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдФрд░ рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрдж рдХी рдзाрд░рдгा рдЬрдм рдЕрдкрдиी рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪрддा рдкрд░ рдеी рддो рд╡िрдЪाрд░ рдеा, рдХि рд╕рднी рдордЬрджूрд░ рд╡ंрдЪिрдд рд╡рд░्рдЧ рдПрдХ рд╣ो рдЬाрдУ рдФрд░ рдкूंрдЬीрдкрддिрдпों рдХा рдЕंрдд рдХрд░ рджो рдФрд░ рд╕ाрд░ा рдзрди рд╕ंрдкрдд्рддि рд╕рдм рдоें рдмрд░ाрдмрд░ рдмांрдЯ рджो।

рдХिंрддु рднाрд░рдд рдоें рдкूंрдЬी рдкрддिрдпों рдХी рдЙрди्рдирддि рдХो рднी рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд▓ाрдиे рдХी рджिрд╢ा рдоें рдПрдХ рдХрджрдо рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦा рдЧрдпा।

1982 рдоें рдмीрежрдПрд╕реж рдиाрдХाрд░ा рдХेрд╕ рдкрд░ рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рднाрд░рдд рдоें рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЯिрдк्рдкрдгी рдХी рдХि рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж~>

“рдкाрд▓рдиे рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдХрдм्рд░ рддрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा” рд╣ै।

 рдЗрд╕ рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рддीрди рдмिंрджुрдУं рдкрд░ рдз्рдпाрди рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा~>

● рдЖрдп рдХी рдЕрд╕рдоाрдирддा рдХो рдХрдо рдХिрдпा рдЬाрдП।

● рдЬीрд╡рди рд╕्рддрд░ рдХे рдЕрд╕рдоाрдирддा рдХो рджूрд░ рдХिрдпा рдЬाрдП। 

● рдордЬрджूрд░, рд╢ोрд╖िрдд рд╡рд░्рдЧ, рд╡ंрдЪिрддों рдХा рдХрд▓्рдпाрдг।

 рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рдиिрд░्рдгрдп рдоें рдирд╣ीं рдХрд╣ा рдЧрдпा, рдХि рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХा рд╕рдоाрдЬीрдХрд░рдг рдпा рдЙрди्рд╣ें рдмांрдЯ рджिрдпा рдЬाрдП। рдЕрд░्рдеाрдд рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╣ै। рдФрд░ рднाрд░рдд рдХे рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рдоें рдкूंрдЬीрд╡ाрдж рдХा рдЙрди्рдирдпрди рд╣ोрддा рд░рд╣ा। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рднाрд░рдд рдХा рд╕рдоाрдЬрд╡ाрдж рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рд╕्рд╡рд░ूрдк рд▓िрдП рд╣ै।।

рд╢рдиिрд╡ाрд░, 2 рдЬुрд▓ाрдИ 2022

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╡िрд╡ेрдХाрдиुрд╕ाрд░ рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрдиे рдХी рд╢рдХ्рддि

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╡рдпрдХ्рддिрдХ рд╡िрд╡ेрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ें?

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╡िрд╡ेрдХाрдиुрд╕ाрд░ рдиिрд░्рдгрдп

【 рдиोрдЯ- рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╡्рдпрдХ्рддिрдХ рд╡िрд╡ेрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рд╣ै рдХि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд╡िрд╡ेрдХ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрдиा 】

рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХा рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 75 рдХрд╣рддा рд╣ै। рдХि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд╣ोрдЧी। рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдХी рдХोрдИ рд╡िрд╢ेрд╖ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдирд╣ीं рджी рдЧрдИ рд╣ै।

рд╕ाрдоाрди्рдп рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд▓ोрдХрд╕рднा рдоें рдмрд╣ुрдордд рджрд▓ рдХे рдиेрддा рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдкрдж рдХे рд▓िрдП рдЖрдоंрдд्рд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдХिंрддु рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рджो рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпां рдЬрд╣ां рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╡्рдпрдХ्рддिрдХ рд╡िрд╡ेрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХाрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ै।

рдкрд╣рд▓ी рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдоें рдЬрдм рд╕ंрд╕рдж рдоें рдХोрдИ рднी рджрд▓ рдмрд╣ुрдордд рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рджрд╢ा рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдкрдиी рд╡्рдпрдХ्рддिрдХ рд╡िрд╡ेрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рддा рд╣ै, рдФрд░ рдмрдб़े рджрд▓ рдХे рдиेрддा рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ै। рд╡рд╣ 1 рдоाрд╣ рдХे рднीрддрд░ рдЙрд╕े рд╕ंрд╕рдж рдоें рдмрд╣ुрдордд рдЕрдерд╡ा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдордд рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣рддा рд╣ै।

1980 рдоें рджिрд▓्рд▓ी рдЙрдЪ्рдЪ рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдиे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХो рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдФрд░ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рд╕ंрд╕рдж рдоें рдмрд╣ुрдордд рд╕िрдж्рдз рдХрд░рдиे рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдоें рдХрд╣ा рдеा। рдХि рд╕ंрд╡िрдзाрди рдоें рдпрд╣ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдирд╣ीं рд╣ै, рдХि рдПрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рд╣ोрдиे рд╕े рдкूрд░्рд╡ рд╣ी рд▓ोрдХрд╕рднा рдоें рдЕрдкрдиा рдмрд╣ुрдордд рд╕िрдж्рдз рдХрд░े, рдмрд▓्рдХि рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдмрддाрдИ рдЧрдИ рдХि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдкрд╣рд▓े рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХो рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП, рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╕рдордп рд╕ीрдоा рдоें рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХो рдмрд╣ुрдордд рд╕िрдж्рдз рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП।

рджूрд╕рд░ी рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдоें рдЬрдм рдкрдж рдкрд░ рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ो рдЬाрдП। рдЗрд╕ рджрд╢ा рдоें рдпрджि рд╕рдд्рддाрдзाрд░ी рджрд▓ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХा рдХोрдИ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдиेрддा рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХा рд╣ो। рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдиिрд░्рдгрдп рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ै рдХिंрддु рдпрджि рд╕рдд्рддाрдзाрд░ी рджрд▓ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд рдПрдХ рдирдпा рдиेрддा рдЪुрдирддा рд╣ै, рддो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдЙрд╕ी рдиेрддा рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा।

1979 рдоें рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдиीрд▓рдо рд╕ंрдЬीрд╡ рд░ेрдб्рдбी рдиे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдиिрд░्рд╡ाрдЪрди рдоें рдЕрдкрдиी рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд╡िрд╡ेрдХ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдеा। рдЬрдм рдоोрд░ाрд░рдЬी рджेрд╕ाрдИ рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдХी рдЬрдирддा рджрд▓ рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдкрддрди рд╣ो рдЧрдпा рддो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЧрдардмंрдзрди рдХे рдиेрддा рдФрд░ рдЬो рддрдд्рдХाрд▓ीрди рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдеे, рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा।

рдЬрдм 1984 рдоें рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЗंрджिрд░ा рдЧांрдзी рдХी рд╣рдд्рдпा рдХрд░ рджी рдЧрдИ। рддрдм рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЬ्рдЮाрдиी рдЬैрд▓ рд╕िंрд╣ рдиे рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрдХ्рддिрдХ рдиिрд░्рдгрдп рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╕े рд░ाрдЬीрд╡ рдЧांрдзी рдХो рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा, рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдХॉрди्рдЧ्рд░ेрд╕ рджрд▓ рдиे рд╕ंрд╕рдж рдоें рд░ाрдЬीрд╡ рдЧांрдзी рдХो рдЕрдкрдиा рдиेрддा рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा। рдЗрд╕рд╕े рдкूрд░्рд╡ рдоें рднी рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ुрдИ рдЬрдм рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХा рдкрдж рдкрд░ рд░рд╣рддे рд╣ी рдЕрдХ्рд╕्рдоाрдд рдиिрдзрди рд╣ो рдЧрдпा ।

1964 рдоें рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЬрд╡ाрд╣рд░рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рдХे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдкрдж рдкрд░ рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рд╣ी рдиिрдзрди рд╣ुрдЖ। рддрдм рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдиे рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣рдХ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдПрдХ рдЕрд╕्рдеाрдИ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЕрдкрдиाрдИ 1966 рдоें рд▓ाрд▓ рдмрд╣ाрджुрд░ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ी рдХे рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдкрдж рдкрд░ рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдиिрдзрди рд╣ुрдЖ рддрдм рднी рдЕрд╕्рдеाрдИ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣рдХ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХो рдиिрдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЧрдпा। 1964 рдФрд░ 1966 рдоें рджोрдиों рд╣ी рд╕рдордп рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣рдХ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдЧुрд▓рдЬाрд░ी рд▓ाрд▓ рдиंрджा рдХो рдХाрд░्рдпрднाрд░ рд╕ौंрдкा рдЧрдпा।।

рд╢ुрдХ्рд░рд╡ाрд░, 1 рдЬुрд▓ाрдИ 2022

рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╢рдХ्рддिрдпों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХीрдЬिрдП?

рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╢рдХ्рддिрдпों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХीрдЬिрдП?

рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╢рдХ्рддिрдпों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХीрдЬिрдП?

рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╕्рдеिрддि рднाрд░рдд рдХी рд╕ंрд╕рджीрдп рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдиाрдордоाрдд्рд░ рдХे рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рдк्рд░рдзाрди рдХी рд╣ै। рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рдХा рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдк्рд░рдзाрди рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕े рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рднी рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ोрддा рд╣ै। рдХिंрддु рдХाрд░्рдпрдХाрд░ी рдирд╣ीं। рд╡рд╣ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдХрд░рддा рд╣ै, рдХिंрддु рдЙрд╕ рдкрд░ рд╢ाрд╕рди рдирд╣ीं рдХрд░рддा। рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬрдмрдХि рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ोрддा рд╣ै।
рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╢рдХ्рддिрдпों рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 53 рдФрд░ рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 74 рдЬो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ैं-
рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 53 рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк “рд╕ंрдШ рдХी рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рд╢рдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдоें рдиिрд╣िрдд рд╣ोрдЧी। рд╡рд╣ рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕्рд╡рдпं рд╡ рдЕрдкрдиे рдЕрдзीрдирд╕्рде рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рдХрд░ेрдЧा”

рдпрд╣ां  рдк्рд░рдпुрдХ्рдд “рд╕ंрдШ рдХी рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рд╢рдХ्рддि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдоें рдиिрд╣िрдд рд╣ोрдЧी” рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рд╕ंрдШ рдХी рдХाрд░्рдпрдкाрд▓िрдХा рдХी рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдк्рд░рдзाрдирддा рд╕े рд╣ै।

рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 74 рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк- “рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рд╡ рд╕рд╣ाрдпрддा рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдоें рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╣ोрдЧी рдФрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдХाрд░्рдп рд╡ рдХрд░्рддрд╡्рдп рдХा рдЙрдирдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдкрд░ рдиिрд░्рд╡рд╣рди рдХрд░ेрдЧा”
рдЗрд╕ рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рджрд░्рд╢ाрдИ рдЧрдИ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рд╡ाрд▓ी рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╣ी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╢рдХ्рддिрдпों рдХो рд╕ीрдоिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं।

рд╕ंрд╕рдж рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдкाрд░िрдд рдХोрдИ рд╡िрдзाрдпрдХ рдЬрдм рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХे рдкाрд╕ рдкрд╣ुंрдЪрддा рд╣ै, рддो рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж111 рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдЙрд╕ рдкрд░ рд╡ीрдЯो рд╢рдХ्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдХिрди्рддु рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдЗрд╕ рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рднी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╕े рд╕рд▓ाрд╣ рдЬрд░ूрд░ рд▓ेрддा рд╣ै। рдаीрдХ рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 72 рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХ्рд╖рдоाрджाрди рдХी рд╢рдХ्рддि рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рднी рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рддौрд░ рд╕े рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдЬрд░ूрд░ рд▓ेрддा рд╣ै।

рдХिंрддु рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╢рдХ्рддि рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рд╣рдо рджो рдШрдЯрдиाрдУं рдХो рджेрдЦेंрдЧे।
1997 рдоें рдЬрдм рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХेреж рдЖрд░реж рдиाрд░ाрдпрдг рдиे рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдИ рд╕рд▓ाрд╣ рдХि рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдЕрдиुрдЪ्рдЫेрдж 356 рдХे рддрд╣рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╢ाрд╕рди рд▓рдЧाрдпा рдЬाрдП। рддो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдиे рдЗрд╕ рдоाрдорд▓े рдХो рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдоें рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рд╡ाрдкрд╕ рднेрдЬ рджिрдпा। рдЬिрд╕рдХे рдмाрдж рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдиे рдЗрд╕ рдоाрдорд▓े рдХो рдЖрдЧे рдирд╣ीं рдмрдв़ाрдпा, рдФрд░ рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХी рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдмीрежрдЬेрежрдкीреж рд╢ाрд╕िрдд рдоुрдЦ्рдпрдоंрдд्рд░ी рдХрд▓्рдпाрдг рд╕िंрд╣ рдХि рд╕рд░рдХाрд░ рдмрдЪ рдЧрдИ।


1998 рдоें рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдиे рдкुрдиः рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХेрежрдЖрд░реж рдиाрд░ाрдпрдг рдХो рдмिрд╣ाрд░ рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╢ाрд╕рди рд▓рдЧाрдиे рдХी рд╕िрдлाрд░िрд╢ рдХी рдЗрд╕ рдмाрд░ рднी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдиे рдоाрдорд▓े рдХो рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдХी рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рд╡ाрдкрд╕ рд▓ौрдЯा рджिрдпा। рдХुрдЫ рдорд╣ीрдиे рдкрд╢्рдЪाрдд рдХैрдмिрдиेрдЯ рдиे рдкुрдиः рдпрд╣ी рд╕рд▓ाрд╣ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рджी। рдЬिрд╕рдХे рдмाрдж 1999 рдоें рдмिрд╣ाрд░ рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рд╢ाрд╕рди рд▓рдЧाрдпा рдЧрдпा।

рдЗрди рджोрдиों рдШрдЯрдиाрдУं рд╕े рдЖрдк рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдоंрдд्рд░ी рдкрд░िрд╖рдж рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╕рд▓ाрд╣ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рдоाрдорд▓े рдХो рд╡ाрдкрд╕ рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдХे рдкाрд╕ рднेрдЬрдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рд╕े рдЕрд╡рдЧрдд рд╣ुрдП рд╣ैं। рдз्рдпाрди рджें рдХि рдпрд╣ рдШрдЯрдиाрдПं рдоंрдд्рд░ीрдкрд░िрд╖рдж् рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рджी рдЧрдИ рд╕рд▓ाрд╣ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд╣ै। рдпрд╣ рд╕ंрд╕рдж рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдкाрд░िрдд рдХिрдП рдЧрдП рд╡िрдзेрдпрдХ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХी рд╢рдХ्рддिрдпों рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╣ै।
[ рдиोрдЯ- рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рд╕ंрд╕рдж рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдкाрд░िрдд рдХिрдП рдЧрдП рд╡िрдзेрдпрдХ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдЙрд╕ рд╡िрдзेрдпрдХ рдХो рд╕्рд╡ीрдХृрддि рдХрд░ рдХाрдиूрди рдмрдиाрдиे, рдЙрд╕ рд╡िрдзेрдпрдХ рдХो рд░ोрдХрдХрд░ рд░рдЦрдиे, рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рд╡ाрдкрд╕ рднेрдЬрдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ैं। рдЬिрди्рд╣ें рд╡ीрдЯो рд╢рдХ्рддि рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै ]

рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдИ рд╕рд▓ाрд╣ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЬिрд╕ рд╢рдХ्рддि рд╕े рдЙрд╕ рдоाрдорд▓े рдХो рдПрдХ рдмाрд░ рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рдоंрдд्рд░ी рдкрд░िрд╖рдж рдХो рд╡ाрдкрд╕ рднेрдЬрддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╢рдХ्рддि 42 рд╡ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдЕрдзिрдиिрдпрдо 1976 рдФрд░ 44 рд╡ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдЕрдзिрдиिрдпрдо 1978 рдоें рджी рдЧрдИ рд╣ै।

1976 рдоें рдЗंрджिрд░ा рдЧांрдзी рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдиे 42 рд╡ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдЕрдзिрдиिрдпрдо 1976 рдоें рдХрд╣ा рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдкрд░ рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдХे рдиेрддृрдд्рд╡ рд╡ाрд▓ी рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдмाрдз्рдпрдХाрд░ी рд╣ोрдЧी।
рдЕрд░्рдеाрдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдоंрдд्рд░ी рдкрд░िрд╖рдж рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджी рдЧрдИ рд╕рд▓ाрд╣ рдХो рдоाрдирдиा рд╣ी рд╣ोрдЧा। рд╡рд╣ рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рдоंрдд्рд░िрдкрд░िрд╖рдж рдХो рдоाрдорд▓े рдХो рд╡ाрдкрд╕ рдирд╣ीं рднेрдЬ рд╕рдХрддा।

1978 рдоें рдЬрдирддा рдкाрд░्рдЯी рдХी рд╕рд░рдХाрд░ рдЖрдиे рдХे рдмाрдж рдЙрд╕рдиे 44 рд╡ें рд╕ंрд╡िрдзाрди рд╕ंрд╢ोрдзрди рдЕрдзिрдиिрдпрдо 1978 рдоें рдХрд╣ा рдХि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै, рдХि рд╡рд╣ рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рдЕрдерд╡ा рдЕрди्рдпрдеा рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рдХो рд╕рд▓ाрд╣ рдкрд░ рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╣ाрд▓ांрдХि рдкुрдирд░्рд╡िрдЪाрд░ рдХी рдмाрдж рдпрджि рдоंрдд्рд░िрдоंрдбрд▓ рд╡рд╣ीं рд╕рд▓ाрд╣ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдХो рдкुрдиः рджेрддा рд╣ै। рддрдм рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЙрд╕ рд╕рд▓ाрд╣ рдХो рдоाрдирдиे рдХे рд▓िрдП рдмाрдз्рдп рд╣ोрдЧा।

рдоेрд░े рдмाрд░े рдоें

рдореЗрд░реА рдлрд╝реЛрдЯреЛ
рдирдорд╕्рдХाрд░ рд╕ाрдеिрдпों рдоेрд░ा рдиाрдо рджिрд╡ाрдХрд░ рдЧोрджिрдпाрд▓ рд╣ै। рдпрд╣ां рд╣рд░ рдЖрд░्рдЯिрдХрд▓ рдпा рддो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕рд░ोрдХाрд░ों рд╕े рдЬुрдб़ा рд╣ै, рдпा рдЬीрд╡рди рдХे рдиिрдЬी рдЕрдиुрднрд╡ рд╕े, рд╢िрдХ्рд╖ा, рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рдЬрди рдЬाрдЧрд░рдг, рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдЗрдд्рдпाрджि рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд▓ेрдЦ рдЗрд╕ рдм्рд▓ॉрдЧ рдкрд░ рдЖрдк рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ेंрдЧे ЁЯЩП